Een land van keuzes

Het bezoek van Jackson is naar alle tevredenheid afgerond. Gedurende 14 dagen heeft hij intensief kunnen kennismaken met de Nederlandse samenleving. Maar ook omgekeerd: wij maakten kennis met het leven in Uganda.
In de rubriek Laatste nieuws op de website van Matendo staan verschillende activiteiten beschreven. In dit weblog gaat het meer om mijn persoonlijke beleving. Hier een greep uit een aantal activiteiten en ontmoetingen.

MatendoMaaltijdMeeting

Onder het motto 'Samen eten verbindt' organiseerden we een maaltijd in Resto VanHarte in Groningen. Doel: ontmoeting en kennismaking met Uganda. Het was een gezellige en informele happening waaraan zo'n 70 mensen deelnamen. Naast de doorlopende diapresentatie over Uganda, verzorgde Jackson een presentatie over het leven in Uganda, over de gebrekkige watervoorziening en over de activiteiten van Matendo.
Na afloop zijn we met de pet rond gegaan en dat leverde een nettowinst voor Matendo van 295,- euro op. Samen met andere donaties besteden we het geld aan de bouw van een zogenaamde Shallow well, naast het trainingscentrum.

Bezoek Universiteit Enschede
 

Het bezoek aan de WOT (Werkgroep OntwikkelingsTechnieken), verbonden aan de Universiteit Twente, was zeer de moeite waard. De WOT is een studievereniging die zich bezighoudt met het ontwikkelen van technische toepassingen voor ontwikkelingslanden. De voorzitter van de club, Menno-Jan nam uitgebreid de tijd om ons rond te leiden over het proef- en testterrein. Zie verder het filmpje op YouTube. Na afloop van de middag sprak Jackson zijn waardering uit met de volgende woorden: I am afraid that I have to leave my treasure behind..... Menno-Jan, when are you coming to Uganda?!
Een week later belde Menno-Jan: volgend jaar gaan we met een groepje met twee auto's naar Kenia voor de uitvoering van een project. Jackson, kun jij onze auto's daarna overnemen, want die mogen we niet invoeren in Kenia...
 Uganda, here they come!  

Waterbedrijf Groningen en Vitens
 

In korte tijd zijn we ingevoerd in de wereld van het bedrijfsleven, dat zich bezig houdt met Water. Bijzonder vond ik het om te merken dat Waterbedrijven verder kijken dan alleen schoon drinkwater uit een Hollandse kraan. De bedrijven hebben velen ontwikkelingsprojecten in de Derde Wereld. Hoofdzakelijk in samenwerking met de overheid en plaatselijke waterbedrijven. Ze richten zich met name op stedelijke gebieden, daar waar veel mensen bij elkaar wonen. Het gaat met name om het aanleggen van pijpleidingen. Vitens zet begin volgend jaar in op een (stedelijk) gebied in het noorden van Uganda. Van zowel Vitens als Waterbedrijf Groningen kregen we vele adressen van individuen en organisaties die relevant zijn voor ons.
Met ons huidige kleine budget kunnen we beginnen aan de bouw van een aantal adhoc voorzieningen. Maar uiteindelijk willen we de watervoorziening in het Kibaale district (waar Matendo zit) structureler voor elkaar krijgen.
Zie verder ook Laatste nieuws van 18 november 2011

En verdere bezoeken....
 

Jackson zag heel wat van ons land: Van Amsterdam tot Schiermonnikoog. De bijeenkomsten voor zijn presentatie varieerden van Vrouwennetwerk tot aan Vrijmetselaars. Er waren vele bezoekjes in verschillende gezinnen van familie en vrienden. Jackson vertrok met het maximum gewicht aan bagage dat hij mee kon nemen in het vliegtuig (2 x 23 kg!). Onze vraag naar kinderkleding en -spullen leverde in no-time zakken vol op.

Maar naast materiele spullen neemt Jackson waardevolle herinneringen mee. Nederland is meer dan een koud, kil en mistig land. In de opinie van een Ugandees is Nederland een land met een gedegen infrastructuur, een land vol kanalen en fietsen, waar (de meeste) mensen zich uit zichzelf aan verkeersregels houden.
Maar ook een land van keuzes. Daar werd ie ieder moment van de dag bij bepaald: wil je koffie, thee of iets anders, wil je lopen of fietsen, wil je A of B, maar C is ook mogelijk ....  Om moe van te worden.

Media aandacht

Vorige week kregen we een journalist op bezoek van de Groninger Weekkrant. Een geïnteresseerde, jonge meid maakte er een aardig artikel van. We kregen vandaag de krant in de bus. Jackson apetrots!

De foto bij het artikel heeft Jackson zelf genomen van vrouwen die hij persoonlijk kent. Met dit krantenartikel kan hij hen laten zien, dat we hun zaak serieus nemen!

Verder zijn we vorige week in een live-uitzending van de regionale OOG-Radio geweest. Hier moest ik het woord doen om vooral de Groningse betrokkenheid aan te tonen (Groningen meets Uganda!). Bovendien zou het vertalen van een Engels interview met Jackson teveel tijd in beslag nemen. Maar na enig aandringen, stelde de interviewer toch een vraag aan Jackson. Hij zat per slot van rekening niet voor niets live in de studio.
Het interview staat in op de website van OOG. Hier vind je de gehele uitzending van Dagdoorbraak van 10 november. Het interview hoor je vanaf 40.49 tot 48.15 minuut.
Het is ook (door Jackson) met de FLIPcam opgenomen. Hier zie en hoor je dus de kant van de (uit)zenders (minus de vragen die aan Jackson gesteld werden).

Met een andere blik

In de tijd dat mijn kinderen klein waren, vond ik het altijd weer verrassend om de wereld door de ogen van een kind te beleven. Datzelfde gevoel was er de afgelopen week tijdens de werkbezoeken en uitstapjes die ik met Jackson aflegde. Allerlei vanzelfsprekendheden worden als nieuw beschouwd. Een van de eerste dingen die hij opmerkte, is dat het er in Nederland zo ontzettend georganiseerd uitziet. Vanuit mijn huiskamer is er vanaf de vierde verdieping zicht op huizen en straten, netjes in rijen naast elkaar gegroepeerd. Door hoogbouw kunnen op een klein oppervlak veel mensen wonen. Omdat ze in de steden van Uganda nauwelijks hoogbouw kennen, is er voor wonen veel grondoppervlak nodig. Er zijn weinig stedebouwkundige regels en het straatbeeld ziet er al snel chaotisch uit, met van alles op en door elkaar gebouwd.

Maar ook de rust die ons straatbeeld geeft, valt op. Zeker als het wat donker wordt. In de tropen speelt het leven zich op straat af. Hier is iedereen (gehaast) op weg van A naar B en kruipt snel in zijn eigen huis. Ieder voor zich...

We hebben intussen al heel wat uitstapjes en (werk)bezoeken afgelegd. De werkbezoeken probeer ik zoveel mogelijk onder het laatste nieuws te plaatsen van de website van Matendo en op de fanpage van Facebook

Maar naast al het nuttige voor Matendo, is er ook tijd voor kennismaking met de Nederlandse samenleving. Bij allerlei bezoeken worden we vooral getrakteerd op eigengebakken appeltaart, hutspot, stamppot boerenkool, rookworst, stroopwafels, speculaas, patat en Heinekenbier.
En we rijden natuurlijk op de fiets. Ik neem hiermee een flinke verantwoording op me, want in een stad als Groningen vliegen fietsers aan alle kanten om je heen. En als je je balans op een fiets nog niet zo goed te pakken hebt, je bovendien nog onwennig bent om aan de rechterkant te blijven (in Uganda rijden ze links), levert dat nogal eens een schrikmoment op.

Tijdens een rit met een stadsbus telt Jackson de zitplaatsen en merkt op dat als deze bus in zijn land zou rijden, er minstens 150 mensen in zouden zitten (staan).

Met de temperatuur treft Jackson het niet best. Het is de laatste week mistig en geregeld waait er een ijskoude wind. Het dagje op Schiermonnikoog was ook zo'n koude dag. We werden er ontvangen door de (tijdelijke) burgemeester. Voor de foto werd speciaal de (antieke) burgemeestersketting uit de doos gehaald.

Het bezoek aan Dick en Ella De Kruijf was ook de moeite waard. Ruim 30 jaar geleden hebben zij een aantal jaren in een lepraziekenhuis in Uganda gewerkt. Daar werd hun dochter Rozemarijn (een collega van mij) geboren. Hun band met Uganda is nog sterk. Met een stichting ondersteunen ze vanuit Nederland het project in de streek waar ze werkten. We wisselden veel ervaringen uit over het hebben van een stichting in Nederland voor Uganda. Verder keek Jackson zijn ogen uit bij de paarden en bij de manier van wonen op het platteland.

Aan kinderboekhandel De Boekendoos van Marleen in Assen hebben we ook een uitgebreid bezoek gebracht. Jackson verwonderde zich over alle educatieve boeken en speelgoed. Het is niet alleen de fun, maar veel van wat De Boekendoos verkoopt, komt de ontwikkeling van kinderen ten goede. Het spelenderwijs bijbrengen van zowel kennis als het leren uiten van emoties, vond hij zeer indrukwekkend. Iets wat voor kinderen in zijn land een groot gemis is.

Een andere huidskleur

Het hebben van een andere huidskleur brengt iets teweeg, of je nu als mzungu in Afrika bent of als zwarte in Europa. Je doet niets, maar je valt meteen op. Gisteren met Jackson allerlei huis-tuin-en-keuken dingen gedaan, zoals het laten wassen van mijn auto bij een klein tankstation. De eigenaar van de zaak is een Afrikaan, uit Senegal, Boubacar genaamd. Hij woont al 11 jaar in Nederland en spreekt beter Nederlands dan Engels. Maar bij het zien van Jackson leek het broedergevoel meteen boven te komen. Een hartelijk welkom met een Afrikaanse handshake en we werden meteen uitgenodigd voor een kop thee. Jackson vertelde dat hij net een dag in Nederland was, en dat zijn reisdoel het aandacht vragen voor de problematiek in zijn geboortestreek. Boubacar werd meteen enthousiast een groot feest te organiseren, een soort benefiet concert voor Matendo. Muzikanten zijn voldoende voorhanden in zijn Afrikaanse vriendenclub. Maar helaas is er tekort aan voorbereidingstijd om dit nog voor elkaar te krijgen. Vervolgens werden verschillende mensen uit de Afrikaanse gemeenschap in Groningen gebeld met de vraag of er zich een Ugandees onder hen bevond. Dat leek Boubacar belangrijk, want als je je net in zo'n land als Nederland arriveert, heb je vast behoefte aan lotgenoten... Welnu, er was niet meteen iemand te vinden, al wist een van zijn werknemers (ook allemaal Afrikanen) wel te melden dat twee personen in Musselkanaal woonden (of all places....).
We lieten een aantal flyers van Matendo achter die een plek kregen op de toonbank. En dat feest: dat gaan we zeker een keer organiseren.

We kunnen de komende tijd dankbaar gebruik maken van de flyers die Bart pro deo heeft ontworpen. Ook zijn vaste drukker hielp er belangeloos mee. Zie hier het resultaat.

Met een stapel van die flyers is Jackson vanmorgen naar de kerk gestapt. Als dominee moet je toch op zijn minst een kerkdienst meemaken in een ander land. Bij mij op de hoek is een kerk, een christelijk gereformeerde. Nu vind ik dat in het Nederlands al moeilijk uit te leggen om wat voor geloof dat gaat, laat staan in het Engels. De naam Maranathakerk bracht uitkomst. De naam met bijkomend geloof was Jackson in zijn studie ook tegengekomen en hij kon zich er wel iets bij voorstellen. Daar bleef het dan ook bij want alles was natuurlijk in het Nederlands. Van de 150 aanwezige mensen telde hij (slechts) 1 persoon met een andere huidskleur. De flyers kregen een plekje in het voorportaal. Je weet maar nooit...

Het avontuur zet zich voort in Nederland

Vorig jaar zat ik in de maanden oktober, november en december als vrijwilliger (computeronderwijs) in Uganda. De belevenissen beschreef ik in dit weblog. Eenmaal terug in Nederland kreeg ik steeds sterker het gevoel ook vanuit Nederland iets te willen betekenen voor Uganda. De kiemen en contacten daarvoor waren al gelegd in Uganda. In contact met de projectleider van Matendo, Jackson Kasozi, besloot ik om me toe te leggen op verbetering van de drinkwatervoorziening voor de plaatselijke bevolking in het Kibaale district (West-Uganda).
Ik kreeg twee enthousiaste vrouwen uit Groningen mee in de ideeën en het resultaat was de oprichting van een stichting. Van hieruit kreeg ik een nummer van de Kamer van Koophandel (KvK) en een zakelijk rekeningnummer. Het heeft maanden geduurd voordat het geregeld was in ons bureaucratisch Nederland. Maar als het idee eenmaal helder is, komt het uiteindelijk helemaal goed. En het is nu degelijk geregeld. Met de nummers van KvK en de Triodosbank besta je ineens. En in combinatie met een website, Facebook en een logo voor het project heb je ineens een formele status.

Het ontstaan van het logo van Matendo vind ik hier ook vermeldenswaardig. Als twitterfan deed ik via Twitter op een zaterdagmiddag een oproep voor een pro deo logo-ontwerp voor het project uit Uganda. Binnen een kwartier reageerde er een student uit Brabant. We wisselden informatie uit en diezelfde middag had ik een

prachtig logo in een juist vormgevingsbestand in huis! Daarnaast meldde zich nog iemand die te zijner tijd een flyer wil vormgeven. Lang leve de Social Media!

Voor de uitgangspunten voor Matendo in Nederland en de activiteiten, verwijs ik naar de website van Matendo en naar de fanpage van Facebook.
Maar één ding wil ik er hier nog wel over kwijt: het mooie van Matendo is dat alles opgezet en begeleid wordt door de Ugandezen zelf. Alhoewel aantrekkelijk vanwege snel resultaat, gelooft de Ugandese begeleidingscommissie niet in louter alleen financiële donaties uit het buitenland. Dit leidt niet tot een duurzaam project. Eerst moet er draagvlak zijn bij de plaatselijke bevolking. En dat kost tijd. Van daaruit ontstaat respect en een gevoel van medeverantwoordelijk zijn. Dat is nodig om zonder hulp van buitenaf, de aangelegde voorzieningen te onderhouden en beheren.

Dit weblog wil ik vooral inzetten voor mijn persoonlijke belevenissen met Matendo.

Volgende week komt Jackson voor een werkbezoek naar Nederland. De afgelopen weken ben ik druk bezig geweest hem een interessant programma te bieden. Van officiële bezoeken bij Waterbedrijven, een heus evenement met de naam MatendoMaaltijdMeeting tot aan bezoeken bij vrienden,familie (en Amsterdam!) om Jackson te laten kennismaken met de Nederlandse samenleving. Mijn mede-bestuursleden, Kobi en Wyp, helpen een prettig handje mee.
Vandaag een persbericht geschreven om een buurman, die journalist is bij het Dagblad van het Noorden, enthousiast te krijgen voor een verhaal in de krant.

Afscheid

Ik hou niet van afscheid nemen. Toch kunnen beloften en loftuitingen bij een laatste samenzijn prettig blijven hangen. Nog een keertje in een gehuurde auto, naar vliegveld Entebbe met mijn Ugandeze vrienden

Robert: Jacky, you’re gonna leave The pearl of Africa in 2010, but you come back in 2011! En Olivia: Jacky I feel so sad and cry all day long. En Geoffrey: the girls miss you every day and we pray for you. I gonna email you every day. En Jackson: we come and get you when you arrive in Uganda next time!
Nog een laatste gezamenlijke lunch op het vliegveld met matooke en chicken. Ik draag mijn mobiel modem, voor een snelle draadloze internetverbinding in Uganda, over aan Jackson. Hij kan zijn geluk niet op nu hij over een netbook inclusief internet beschikt waarmee hij de broodnodige communicatie over het project Matendo zoveel gemakkelijker kan voortzetten.

Tyas probeert het gewicht van mijn bagage in te schatten. Met zijn goed ontwikkelde spierballen krijgt hij mijn tas gemakkelijk op hoogte, maar ik ben er niet helemaal gerust op of ik het zonder commentaar door de incheckbalie krijg.

Afgezien van het gewicht vraag ik me af of ik de gefrituurde sprinkhanen, Jackfruit en illegale videos door de douane krijg. Ook mijn handbagage heeft een behoorlijk gewicht en als ik moet uitleggen aan de man in uniform wat er in mijn rugzak zit, moet hij lachen: Wat? Een charcoalstove? Wat ga je daar mee doen in het land van gas en elektriciteit? Barbequen meneer, dat is wat wij er mee doen in het land van welvaart. Intussen geeft de Jackfruit voor Bob een penetrante geur af in mijn bagage en tijdens mijn nachtelijk verblijf in Dubai besluit ik om dit maar in een afvalbak achter te laten.

Na een voorspoedige reis, de 8 nachtelijke uren die ik op het vliegveld van Dubai moet doorbrengen waren ingepland, kan ik ook zonder nodeloos rondjes te moeten vliegen boven een ijzig Nederland, meteen landen.
Op Schiphol wacht mij een warm onthaal door familie en zoons. Dat maakt het aarden in het koude land gemakkelijker.

Maar wat zal ik ze missen: de vrijwilligers van het guesthouse Besaniya (Tyas!), de teachers, de Jacksons, Olivia’s, de Simon’s, en niet minder belangrijk: mijn lezerspubliek in Nederland! Hartverwarmend waren de vele reacties die ik van jullie kreeg. Het motiveerde en stimuleerde me om zoveel mogelijk op te schrijven.

Als antwoord op een vraag die menigeen me stelt:
ja, het Ugandeze avontuur heeft me veel gebracht. Meer dan ik had durven hopen! Ondanks moeilijke omstandigheden en een kritische kanttekeningen over ontwikkelingswerk, houd ik er een positief gevoel aan over. Op een aantal plaatsen heeft computeronderwijs een structurele plaats gekregen, heb ik (gehandicapte) mensen blij gemaakt met individuele aandacht, zijn er verschillende mensen met elkaar in contact gebracht, die elkaar hopelijk verder ondersteunen in de opbouw van hun land. En zullen de lessen over internet een wezenlijke bijdrage kunnen leveren in communicatie en kennisdelen met zowel eigen tribes als met mzungus.
Inclusief de andere, persoonlijke meerwaarde die deze drie maanden mij heeft gebracht, is de mission complete.

Alhoewel, ik vrees dat het werk er nog niet op zit: ontwikkeling Matendo, vrijwilligers werven voor Uganda, maar vooral ook het onderhouden van de waardevolle contacten. En dat alles vraagt om een volgende (retour!)trip: back to the Pearl of Africa: Uganda!